„Wiwat król, przyjęliśmy konstytucję” – tymi słowami część posłów witało w 1791 roku ustawę rządową, zwaną Konstytucją 3 Maja. Akt ten stanowił ukoronowanie prawodawczej działalności sejmu z lat 1788-1792. Była to pierwsza konstytucja w dziejach Europy, wyprzedziła francuską oraz drugą w historii świata, przegrywając z aktem Stanów Zjednoczonych. Być może nie była tak daleko idąca we wprowadzanych zmianach jak wyżej wymienione, lecz jej znaczenie było równie wielkie.
Znalazły się w niej liczne idee oświeceniowe m.in.: zwierzchnictwo narodu, podział władzy, kadencyjność, przywileje dla mieszczan. Jednocześnie likwidowała największe bolączki ówczesnego ustroju Rzeczpospolitej Obojga Narodów, czyli liberum veto oraz wolną elekcję. Jednak największą wartością Konstytucji 3 Maja był konsensus pomiędzy jej autorami, czyli królem a reformatorską opozycją, który stanowił silny impuls budzący świadomość narodową dużej części szlachty i mieszczan, co zaowocowało późniejszymi przemianami społecznymi.
Według niektórych autorów Konstytucja 3 Maja była „ostatnią wolą i testamentem gasnącej ojczyzny”, co częściowo ukazały późniejsze wydarzenia. Jednak wola ta przetrwała 123 lata zaborów, aby powrócić w 1919 roku w postaci uchwalonego święta, które po II wojnie światowej zostało zdelegalizowane przez władze komunistyczne, ze względu na swój charakter. Powróciło w 1990 roku i obchodzone jest corocznie jako jedno z najważniejszych polskich świąt narodowych. 3 maja 2020 r. przypada 229. rocznica uchwalenia Ustawy rządowej. W tym roku w związku z epidemią Konstytucja 3 Maja szczególnie mocno przypomina swoje uniwersalne przesłanie i stanowi wzór współpracy pomimo politycznych podziałów.
Dla weekendowych amatorów historii polecamy obejrzeć krótki materiał o Konstytucji 3 Maja autorstwa Gdańskiego Wydawnictwa Oświatowego: https://gwo.pl/konstytucja-3-maja-p4611.
Zaawansowanym miłośnikom historii rekomendujemy odwiedzenie zorganizowanej przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie wystawy online autorstwa Macieja Zakrzewskiego pt. Ostatni 3 Maja: https://ipn.gov.pl/strony-zewnetrzne/wystawy/ostatni_3_maja/index.html.
Dla obu grup przygotowany został krótki quiz w ramach tegorocznych obchodów: https://kahoot.it/challenge/02908840?challenge-id=7c0e105e-02ee-4d8f-97f8-1e7d0e85a296_1588247154900.